VEGANİZM

Veganlık artık bir beslenme şekli değil, bir inanç sistemi. Hal böyle olunca ona ‘veganizm’ demek yanlış olmayacaktır. Çünkü bu yaşam tarzında hayvanları yemediğin gibi besin zincirinde yer almamaları için de elinden geleni yapman gerekiyor. 

Veganizm hayat tarzından öte bir nevi inanca dönüştü sanki. Yediklerine dikkat etmekle sınırlı değil doğayı, çevreyi korumakla da.. Bunun da ötesine geçti. Yaşadığımız dünyayı çok sevmek ve canlılara saygı duymak temelini oluşturuyor. Bu yönüyle de bana gerçekten gerçek, sürdürülebilir ve oldukça da yenilikçi geliyor. İnsan olmayı hatırlatıyor sanki bizlere…

Büyük tehlike

Gıda terörünün başını hayvan çiftlikleri çekiyor. Dünya üzerinde yaşayan hayvanların yüzde 90’ a yakını hayvan çiftliklerinde yaşayan hayvanlar. Doğal yaşam insanlar için bittiği gibi hayvanlar için de bitti diyebiliriz. Gerçekten doğala dönmek istiyorsak bunu sadece insan için yapmamız imkansız, zincirin en önemli halkası olan hayvanları da bu kısır döngüden kurtarmak ilk şart. Çünkü hayvan çiftlikleri temiz su kaynaklarını da hızlıca tüketiyor.

Yem ile beslenen hayvan vücuda iyi gelmiyor

Genetiği değiştirilmiş yemler, hayvanların sağlığını bozduğu gibi onları yiyen bizleri de olumsuz etkiliyor. Bu yüzden intoleransı olan insanlar çok arttı. Bir çok kişi sindirim sistemi problemleri çekiyor. Tavuklar tavuk sakatatı ile beslenirken, balıklar tavuk etiyle beslenmeye başladı, anlayacağınız dengeyi ve düzeni fena oynattık .

Ne yapmalı ?

Daha az çiftlik hayvanı tüketmeli

        Vegan veya vejeteryan olmasakta hepimizin iyiliği ve hayvanlar üzerinden dönen bu gıda terörünün artmaması için gereğinden fazla et ve et ürünü tüketmememizde fayda var. Tamamen eti kesmesen bile kırmızı eti haftada 2-3 öğün tüketebilirsin. Doğal yaşam şartları sağlanmış kanatlı etlerini tercih edebilirsin.

Daha az hayvansal gıda tüketmeli

        Kaynağından emin olmadığın gıdaları tüketmek günümüzde gerçekten ciddi tehlike. Serbest gezen tavuk yumurtası tercih edebilirsin. Türkiye bir peynir cenneti. Kars, Erzurum, Ezine, Balıkesir gibi bölgelerden yerel vakumlanmış peynir sipariş edebilirsin.

Bitkisel proteinlere yer aç

        Protein sadece hayvan etlerinde ve hayvansal gıdalarda var diyemeyiz. Bazı bitkisel kaynaklar ve mantarlar da protein açısından oldukça zengin. Elzem aminoasitler her bitkisel kaynakta yer almıyor, bu yüzden özellikle bitkisel kaynaklı protein alımını artırmak istiyorsan bu gıdaları çeşitlendirerek tüketmenin faydası var.

Bitkisel protein kaynakları hangileri?

Mantar : Mantarlar protein açısından bitkilere göre oldukça zengin. İster kahvaltıda, ister ana öğünlerde sebzelerin yanına ekle.

Tofu : Bir soya ürünü olan tofu da bitkisel kaynaklı peynirlerden. Protein miktarı da 

oldukça zengin.

Kuru Baklagiller : Kuru Baklagiller bitkisel kaynaklardan proteine en fazla sahip olanlar. Baklagiller tüketirken karbonhidrat içeriğinin de yoğun olduğunu aklından çıkarma, dozunda tüket!

Tahıllar : Tahıllar da kurubaklagiller gibi iyi bitkisel protein kaynaklarından. Biyoyaralanımı artırmak için farklı elzem aminoasit içeriklerini bir araya getirmek önemli. Bu yüzden tahılları kurubaklagiller ile tüketmek çok daha faydalı. Kuru Fasulye – pilav gibi.. Eskilerin bir bildiği her zaman var. 

Kuruyemişler : Kuruyemişlerde aminoasitler bakımından çok zengin, özellikle badem bir çoğunu barındırıyor. Her ne kadar iyi yağ da olsa yağ içeriği fazla olduğu için ölçülü tüketilmesinde fayda var.

Dikkat etmeli! 

B12 : Sadece hayvansal kaynaklı et ürünlerinde bulunuyor, bu yüzden tamamen kesersen mutlaka takviye almalısın.

Demir : Hayvansal kaynaklı gıdaların yüzde 70’i emilirken, bitkisel kaynaklı gıdaların yüzde 30’u emiliyor. Vegansan demirine  yılda en az  bir kere baktırman ve gerekiyorsa takviye alman gereken bir mineral.

Elzem aminoasitler : Vücudumuz için gerekli 20 çeşit aminoasit var. Bunlardan 8 tanesi vücut içinde birbirine dönüşemiyor ve mutlaka dışarıdan alınmalı. Herhangi birinin eksikliği çeşitli hormon ve enzimlerin yetersiz üretilmesine neden olabilir.

Etsiz de olur!

Öyle leziz tarifler var ki hem süper lezzetli ve besleyiciler hem de etsizler…

  • Pancarlı humus :

      Malzemeler

        1 su bardağı nohut

        1-2 haşlanmış kırmızı pancar

        1/2 çay kaşığı tuz

Yapılışı:  Nohutları bir gece önceden suda beklet. Haşla. Kırmızı pancarları derin bir tencerede veya buharda yumuşak bir hal alana kadar haşla. Nohutları, pancarları ve biraz da pancar suyunu blenderdan geçir, kıvam alınca  üzerine zeytinyağı ekle, servis et. İsteğe göre az biraz kimyon ve sarımsak da ekleyebilirsin.

  • Falafel köfte :

        Malzemeler

  1 su bardağı nohut

        1 adet soğan

        1 diş sarımsak

        1 yumurta

        1/4 demet maydanoz, 1/4 demet dereotu

        2 yemek kaşığı tam buğday unu

        1 çay kaşığı karbonat

        1 tatlı kaşığı kimyon

        1 çay kaşığı karabiber

        1 çay kaşığı tuz

        Sıvı yağ

Haşlanmış nohutlar ile birlikte diğer malzemeleri rondoda çekip, köfte şekli verin. Yağlı kağıt ile tepside pişirin.

İZLE!

ROTTEN (Gıda suçları) /Netflix 

GAME CHANGERS / Netflix 

Kutu6: OKU!

Kara Kutu / Soner Yalçın 

Saklı Seçilmişler /Soner Yalçın 

SÖZLÜK

‘Kim, neyi yerse ya da yemezse ne olur?’… Akılları karışanlara mini bir sözlük!

Vegan : Hiçbir hayvansal et ve hayvansal ürün tüketmeyen, tamamen bitki bazlı beslenen

Vejeteryan :Hiç bir hayvan eti tüketmeyen, hayvansal gıda (yumurta, süt, peynir, yoğurt ) tüketen

Lakto-vejeteryan : Hayvan eti  tüketmeyip hayvansal gıdalardan sadece süt ve ürünlerini tüketen.

Ovo – vejeteryan : Hayvan eti  tüketmeyip hayvansal gıdalardan sadece yumurtayı tüketen.

Pesko vejeteryan Süt, yumurta gibi hayvansal gıdaların yanında balık eti de tüketen , diğer hayvan etlerini tüketmeyen.

Written By
More from Nil Yurtbay
DEĞİŞEN BİZ, DEĞİŞEN ALIŞKANLIKLAR
2020 hepimiz için farklı bir yıldı. Yıprandık, kaygılandık, üzüldük, zorlandık, kayıplar yaşadık....
Read More
Leave a comment

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir