Yurtdışına seyahate gidenlerin Michelin yıldızlı restoranda yemek yemek için aylar öncesinden rezervasyon yaptırdığına şahit olmuşuzdur. Belki Michelin yıldızlı restoran veya otellerde bulunmuşuzdur. Yıllardır hep yurtdışındaki restoranlar ve oteller için duyduğumuz bu Michelin yıldızı geçen seneden bu yana ülkemizde de verilmeye başlandı biliyorsunuz. Dünyanın en önemli restoran ve otel seçkisi olan Michelin ikinci Türkiye listesini de açıkladı. Geçen yıl sadece İstanbul’daki restoranların eklendiği rehberde, bu yıl İzmir ve Bodrum’dan da mekânlar kendisine yer buldu. Bu yıl listede kendine yer bulan mekanlara geçmeden bir sorum var. Bu Michelin, belli bir kalitenin üstündeki restoran ve otellere verilen, dünyaca kabul gören bir yıldız olmasının dışında nedir, nasıl ortaya çıktı biliyor musunuz? Oldukça şaşırtıcı bir hikayesi olduğunu söylemeliyim. Keyifli okumalar…
Michelin lastik markasını biliyorsunuz değil mi? O kat kat bebek figürünü… Kilolu bebeklere direk yapıştırılan Michelin bebeği yakıştırmasını… İşte bu lastik üreticisi Michelin ile bizim konumuz olan Michelin doğrudan ilişkili. Her şey Fransa’da yaşayan André ve Edouard Michelin kardeşlerin 1889 yılında Michelin Lastikleri’ni kurması ile başlıyor. 1900 yılına gelindiğinde ise iki kardeş müşterilerine özel, içerisinde Fransa geneline ait haritalar, lastik onarım ve değiştirme talimatları, araba tamircileri listeleri, yol üzerinde konaklanabilecek oteller ve o dönem oldukça az sayıda olan benzin istasyonlarının yer aldığı bir rehber hazırlıyorlar. Bu rehber zamanının bir ilki olduğu için o kadar ilgi görüyor ki zaman içinde popülerleşerek yaygınlaşıyor. Michelin kardeşler kendi lastik pazarlama faaliyetlerine artı değer katarken aslında dünya yeme içme/konaklama sektörüne de yön verecekleri bir girişimde bulunmuş oluyorlar böylelikle.
Birinci Dünya Savaşı sonrasında ise rehberin güncellenmiş versiyonları basılarak ve 1920 yılına kadar ücretsiz şekilde dağıtılmaya devam etmiş. O sıralarda ise yaşanan bir olay Michelin rehberinin dönüm noktası olarak kabul edilmekte. Bakın burası çok etkileyici! Bir gün André Michelin’in bir lastik tüccarını ziyaret ettiği sırada, hazırladıkları rehberin çeşitli kopyalarının bir tezgâhı desteklemek için kullanıldığını fark etmiş ve “İnsan yalnızca parasını ödediği şeye gerçekten saygı duyar” diyerek 1922 yılından itibaren rehberin ücretsiz dağıtımına bir son verilerek, 750 frank ücretle satılmaya başlanmış.
Bununla birlikte rehberin içeriğinde de çeşitli değişikliklere gidilerek Paris’le sınırlı kalacak şekilde restoranlar belirli kategorilere göre listelenmiş. Rehbere yeni otel listelerinin eklenmesi ve araba parçalarına dair reklamların kaldırılması sonrası içerikte restoran bölümü artan popülaritenin odağında yer almış.
1926 yılına gelindiğinde rehberde yer almaya hak kazanan mekanlar yıldızla ödüllendirilmeye başlanmış. 1931’de restoran değerlendirmelerine bir, iki ve üç yıldız hiyerarşisi getirilen rehberin bugün hâlâ geçerli olan derecelendirme sistemi ise 1936’da yayımlanmış:
1 yıldız: “Kategorisinde çok iyi bir restoran”
2 yıldız: “Mükemmel yemek, yol değiştirmeye değer”
3 yıldız: “Olağanüstü mutfak, özel bir seyahat planlamasını hak ediyor”
Michelin yıldızının bir özelliği şu ki; verilirken restoran dekorasyonu, servis kalitesi veya ortam gibi değerlere bakılmayarak yalnızca mutfağa veriliyor. Seçilmiş ürünlerin kalitesinin ve içeriğinin iyi olması gerekiyor. Yani anlayacağınız yiyeceğiniz yemeğin lezzeti garanti. Bunun için çalışan gizli lezzet müfettişleri var. Denetimler oldukça gizli yapılıyor. Aynı filmlerde olduğu gibi yani. Yıldızlar, her yıl yapılan denetim ve kontroller sonucunda, yıllık olarak veriliyor. Kimliklerini açıklamadan restoranları denetliyorlar. Bilinmeleri ve kendilerini tanıtmaları halinde görevlerine son veriliyor ve alınan yıldız sadece 1 sene için geçerli oluyor, bir sonraki sene yıldızı kaybetme riski var. Bu da yıldızlı restoranların kaliteyi devam ettirme motivasyonları oluyor.
Bu yıldız kaybetme olayı bir cümle ile geçtik ama aslında belki de geçmemeliyiz. Çünkü kötü olaylara da neden olduğu biliniyor. Dünyanın en iyi şeflerinden olan 3 Michelin yıldızlı Benoit Violier’in yıldızlarından birini kaybetme ihtimali yüzünden hayatına son vermesi gibi tatsız bir kaç olay var yaşanan.
Sonuç olarak ise Michelin yıldızı alan restoranların sırtı yere gelmiyor. Rezervasyonları aylar öncesinden dolup taşıyor. Gelir ve itibar artışları olduğu tartışmasız.
Peki dünyada en çok yıldızı olan ülke neresi biliyor musunuz? Tokyo.
Dünyada ise 2023 listelerine göre tek yıldızlı 349, iki yıldızlı 81 ve üç yıldızlı 50 restoran olmak üzere toplamda 480 restoran Michelin yıldızına sahip.
Bu kadar bilgi sonrasında ise gelelim 2024 rehberi için açıklanan Türkiye listesindeki mekanlara.
Bu yıl yıldız alan restoranlar ise şöyle:
1 yıldız: @urlavinolocale, @odurla, @sankaibynagaya, @arkestra.ist, @macakizihotel, @kitchenbodrum, @teruarurla
Genç şef ödülü: @durmazulas, The Red Balloon (İstanbul)
Daha sürdürülebilir bir yaklaşımı benimseyen restoranlar kategorisi olan Yeşil yıldız alanlar ise: @circlebyvertical, @hicurla, @odurla, @urlavinolocale,
Ayrıca MICHELIN 2024 seçkisinde 77’si İstanbul, 15’i İzmir ve 19’u Bodrum’da olmak üzere toplamda 111 restoran tavsiye listesinde yer aldı.
Ve son güzel haber de şu ki geçen sene listeye girmiş tüm restoranlar statülerini korudu. Buraya tıklayarak Michelin listesindeki tüm Türk restoranlarını inceleyebilirsiniz.
Bu büyük ödülle onurlandırılan mekanları ve şefleri kutluyoruz.
Dünya Türk gastronomi dünyasını keşfettikçe Michelin bizi yıldızlara boğacak. Bekle bizi Tokyo, en büyük rakibin geliyor 🙂
Michelin Yıldızları Ne Anlama Geliyor?
Bu popülarite yeni bir sektörün de kapısını aralamış oldu. Michelin kardeşler, işi daha ileri bir seviyeye taşıyarak restoranları ziyaret etmeleri ve incelemeleri için anonim olan bir müfettiş ekibi tuttu. 1926 yılına gelindiğinde ise, kaliteli yemek işletmeleri Michelin yıldızlarıyla ödüllendirilmeye başlandı. İşletmeler başlangıçta yalnızca bir yıldız ile ödüllendiriliyorlardı. 1931 yılında sıfır, bir, iki ve üç yıldız hiyerarşisi tanıtıldı.
Son olarak, 1936 yılında bugün de aşina olduğumuz sıralama kriterleri yayınlandı:
1 Michelin Yıldızı ne demek?
Kategorisinde çok iyi bir restoran
2 Michelin Yıldızı ne demek?
Yolunuzu değiştirmeye değecek derecede mükemmel bir yemek
3 Yıldızı Michelin ne demek?
Özel bir yolculuğa değecek olağanüstü bir mutfak
Yayınlanmaya başlamasının ardından iki büyük dünya savaşı sebebiyle yayınlanması ve dağıtımı sekteye uğrayan rehber günümüze değin önemini muhafaza etmeyi başardı. Rehber zaman içerisinde, yalnızca Avrupa ile sınırlı kalmayıp dünyanın pek çok yerindeki yemek işletmelerini kapsayan büyük bir popülariteye ve prestije ulaşarak günümüze kadar ulaştı.
Zaman içerisinde derecelendirme sistemi ve işletmelere gönderilen anonim müfettişlerden dolayı restoranlar, kendilerini en yüksek standardı yakalama konusunda kıyasıya bir rekabet halinde buldular.
Yıldız kazanmak isteyen tüm restoranlar, inanılmaz bir efor sarf ederek yalnızca yemekler için değil mekân ve sağladığı ambiyans için de yüklü harcamalar yapmaya başladılar.
Bu durum hem restoranların standartlarının yükselmesini sağlarken hem de Michelin Guide’nin popülaritesinin artmasını sağladı. Lezzet yolculuğuna atılan önemli bir adımın mimarının, otomobil tekerleği üreticisi iki kardeş olabileceği kimin aklına gelirdi ki?
The Bib Gurme
Bu üç yıldızın yanı sıra Michelin Guide bir de ‘The Bib Gurme’ adını verdiği derecelendirmesi var. Tam olarak bir Michelin yıldızı olmasa da -teselli ödülü de olmayan- makul fiyatlarla iyi yemek sunan restoranlar The Bib Gurme listesinde yer alıyor. Kaliteli, iyi fiyatlı, parasının karşılığını veren bu değerlendirme yer alan restoranlar da kesinlikle çok başarılı bulunuyor.
Michelin Yıldızı Kazanma Kriteri
Müfettişlerin sıkı bir elemesinden geçtikten sonra karar verilen Michelin Yıldızı’nda etkileyici birçok unsur var. Bunlar ürünlerin kalitesi, pişirme tekniklerine hakimiyet, lezzetlerin uyumu, mutfağın karakteri ve ziyaretler arasında menüdeki tutarlılık olarak sıralanıyor. Dekorasyon, hizmet kalitesi sofra düzeni ise Michelin için bir kriter değil.
Tüm bu kriterler çerçevesinde restoranları düzenli olarak ve kimliğini gizli tutarak ziyaret eden müfettişlerin her biri Michelin bünyesinde tam zamanlı olarak çalışıyor. İşinde uzman olan müfettişler restorana gittiğinde sıradan misafirlerden biri gibi davranıyor ve yemeklerinin parasını da ödüyorlar.
En Çok Michelin Yıldızlı Restorana Sahip Ülkeler (2022)
Dünyanın en çok Michelin restoranına sahip ülkesi Fransa. 74’ü iki, 29’u üç Michelin yıldızlı olmak üzere toplamda 632 Michelin kazanmış restoranı bulunan Fransa’yı şu ülkeler takip ediyor.
1. Fransa – 632
2. Japonya – 413
3. İtalya – 371
4. Almanya – 327
5. İspanya – 210
6. Amerika Birleşik Devletleri – 193
7. Çin – 168
Michelin Guide’a dahil olan (Türkiye de dahil) 39 ülke bulunuyor.
